De ongehoorde burger | Gemeentepolitiek, de wereld in het klein
Op het eerste gezicht zijn er heel wat belangrijker en dringender problemen dan die op gemeentelijk vlak. Bij nader toezien valt evenwel op hoe het beleid van sommige gemeenten, de wijze waarop met burgers en gesignaleerde problemen wordt omgesprongen, een afspiegeling lijkt van het beleid op hoger niveau, nationaal en internationaal: veel onkunde, meer gesjoemel en behoorlijk wat corruptie. Het politiek hopeloos verdeelde België, met 541 compromisdagen nog steeds recordhouder voor het vormen van een nieuwe regering, is met zijn aanpak van terreurdreiging voor en na de aanslagen in Parijs (13.11.2015) nog maar eens de risee van de hele wereld (zie bijvoorbeeld: Andrew Higgins – 'Terrorism response puts Belgium in harsh light', The New York Times, November 24, 2015).
Toevoeging 1.12.2015: Op de eerste dag van de klimaattop in Parijs kreeg België gisteren, 30 november, als slechtste leerling van de internationale klas het Fossiel van de Dag omdat de verschillende regeringen van dit dwergland er na vele jaren tijd nog steeds niet in geslaagd waren een consensus te bereiken over wie wat moet doen en wat moet betalen.
Belgische ziekte
Negen jaar geleden, toen ik twee jaar in Evergem woonde, signaleerde ik aan de bevoegde gemeentediensten en uiteindelijk ook aan de burgemeester, enkele bijzonder gevaarlijke verkeerssituaties voor zwakke weggebruikers (op één van die plekken werd al een jongeman doodgereden). Daar voegde ik voorstellen aan toe om een en ander te verhelpen met een minimum aan middelen, inzet en kosten. De verkeersambtenaar veegde alles zonder argument van de baan. Toen ik beleefd aandrong werden mijn klachten geridiculiseerd, ook door de toenmalige burgemeester. Dit eerste lesje locale schijndemocratie werkte ontmoedigend. Er zijn, dacht ik toen, inderdaad belangrijker dingen.
Begin dit jaar werd ik op een van die gevaarlijke plekken als 70-jarige fietser gepest en fysiek bedreigd door de bestuurder van een tractor die gras maaide langs het fiets- en wandelpad. Ik onthield de nummerplaat en diende klacht in bij het hoofd van de politie, de burgemeester. Die stak onmiddellijk zijn NVA-paraplu op: er moést iemand anders verantwoordelijk zijn, dat zou nu eens worden uitgezocht zie! De verantwoordelijke dienst (agentschap wegen en verkeer Oost-Vlaanderen) moest ik zelf aanschrijven, maar twee maand later had die nog niet gereageerd. Pas toen ik de Vlaamse Ombudsdienst inschakelde kon er een antwoordje af. Hun aannemer had een onderaannemer onder de arm genomen en die ontkende alles. De Vlaamse Ombudsdienst meldde dat een onderaannemer buiten zijn gezag viel.
Dit voorval maakte me opnieuw bewust van de gevaarlijke verkeerssituaties en ik signaleerde die nogmaals. De verkeers- en mobiliteitsambtenaar reageerde eerst niet, om vervolgens alles opnieuw te kleineren en te ridiculiseren. Een ombudsdienst heeft Evergem niet maar burgers kunnen wel een klacht indienen tegen de gemeente, klachten die ernstig onderzocht zouden worden. Mijn klacht werd 'beantwoord' en weggewuifd door de ambtenaar die ik aanklaagde en niemand, ook de burgemeester niet, had er moeite mee dat die voor eigen rechter speelde.
Een lid van de Groene oppositie in Evergem vertelde me tijdens een onderhoud dat dit alles schering en inslag is. Maar uiteindelijk deed die man in de gemeenteraad niets meer dan een onveilige verkeersituatie in zijn eigen buurt aankaarten. Allemaal zeer menselijk - kritiek uiten op gemeenteambtenaren waarmee je als verkozene mogelijk ooit moet samenwerken is niet aangewezen. Of hoe democratie stukje bij beetje verwordt tot demoncratie.
Enkele maanden geleden meldde ik aan de milieudienst van Evergem een ernstige en goed vaststelbare luchtvervuiling die werd voorafgegaan door een loeiende sirene (Evergem ligt naast het industriegebied kanaal Gent-Terneuzen en is een van de meest door fijn stof vervuilde Vlaamse gemeenten). Ik kreeg te horen dat als ik de bron van de vervuiling niet kende mijn klacht zonder meer zou worden geklasseerd. Neen, iemand ter plaatse sturen om een staal te nemen om de vervuiling te analyseren - dat kon niet. Ik kon wel de politie een PV laten opmaken maar die zou, als ik de bron van de vervuiling niet kende, geklasseerd worden.
Een probleem melden? Ongehoord!
Na behoorlijk wat mailwisselingen, ook met de burgemeester, en nadat ik aankondigde geen bijkomende gemeentebelastingen meer te betalen en dat ik me tot de media zou wenden, vond de burgemeester dat ik eens tot bij hem moest komen. Hij zou een en ander regelen want 'veiligheid voor alles'. Of ik alles nog eens gedetailleerd op papier wou zetten met nummers van wegen en zo meer. Deed ik, maar vier maand later is nog steeds niets gebeurd. Tekort aan middelen? Geenszins: Evergem is een welvarende gemeente en toen met het nieuwe schooljaar in aantocht een plaatselijk schooltje vond dat de putten gemaakt door aan- en afrijdende overbezorgde ouders alweer te diep geworden waren, werden die in geen tijd door de gemeentediensten gevuld en kwam er als extraatje vlakbij de school nog eens honderd meter vers asfalt bij terwijl de rest van de weg er compleet verwaarloosd bij bleef liggen. Om dat asfalt aan te brengen versperden twee vrachtwagens een tijdlang het fietspad en deden dat op twee plaatsen inzakken (nog steeds niet hersteld). Beleidslui graven putten om andere te dichten.
Ondertussen had ik bij de Vlaamse Ombudsdienst klacht ingediend wegens onheuse behandeling door mijn gemeente. Na enig aandringen kreeg ik te horen dat de Ombudsdienst niet bevoegd was. Tussen de regeltjes van hun zeer bureaucratisch antwoord werd pijnlijk duidelijk dat burgers geen kant op kunnen. Behalve die van de stembusgang, niet voor niets nog steeds geen recht maar een plicht.
Als burger achtte ik dit alles mijn verantwoordelijkheid. Maar als je ziet dat alle inzet en vasthoudendheid niets uithaalt, dan mag het niet verbazen dat veel mensen alles op zijn beloop laten. Toen een maand geleden in mijn wijk de straatverlichting een weeklang dag en nacht bleef branden en ik dat aan de gemeente signaleerde, bleek ik, toen de verlichting drie dagen later werd uitgeschakeld, de enige geweest te zijn die de moeite had genomen om het euvel te signaleren. Of hoe politici en bureaucraten de yolo-cultuur (You only live once) in de hand werken.
