Terreur orde | Concentratiekampen
De sociale machtsvorm die in de nazi-kampen tot stand kwam, is volgens de Duitse socioloog Sofsky met geen andere te vergelijken. Deze absolute macht beschrijft, bestudeert en analyseert hij in Die Ordnung des Terrors. Het is een goed gedocumenteerd boek, voortreffelijk geschreven en uitgegeven, vol informatie, trefzekere definities en omschrijvingen. Absolute macht is gebaseerd op organisatie, terreur, onbeperkt geweld en is willekeurig, ze moet zich niet legitimeren. Absolute macht ontstond in de kampen als gevolg van een machtsfiguratie gevormd door economische en politieke belanghebbenden, SS-ers, kamppersoneel en gevangenen die door machtsdelegatie een rol speelden. Sofsky beklemtoont terecht dat deze machtsconstellatie gepland, bedoeld noch voorspelbaar was. Maar het hele boek door lijkt het wel of de Absolute Macht elke handeling van de aan haar onderworpen mensen stuurt. Sofsky's sociologische analyse leidt tot personificatie van de bestudeerde machtsvorm.
Verhelderende definities, boeiende inzichten met betrekking tot sociale normering, moderniteit, geweld en terreur, maken dit boek tot een waardevol bezit, zeker voor specialisten. Maar wat de analyse van de dagelijkse realiteit van het kamp betreft, de machtsstructuren, de machtsdelegatie aan gevangenen en haar gevolgen, het onderling gedrag tussen verschillende categorieën van gevangenen, voegt dit boek niets wezenlijks toe aan de bestaande, maar te weinig bekende literatuur. De geïnteresseerde lezer vindt een toegankelijkere benadering in onder meer : Primo Levi (De verdronkenen en de geredden, Amsterdam, 1991); Falk Pingel (Häftlinge unter SS-Herrschaft, Hamburg, 1978) en Anna Pawelczynska (Values and violence in Auschwitz, Berkeley & Los Angeles, 1979).
