Hardleers | Leren en aanleren
Tijdens mijn lessen 'algemene didactiek' omschrijf ik het begrip leren als volgt: een proces met als resultaat een relatief duurzame, nieuwe gedragsmogelijkheid die meestal direct merkbaar is. Hierbij vermeld ik dat gedragsveranderingen die te maken hebben met bijv. vermoeidheid, of alcohol niet als leren worden beschouwd omdat het 'tijdelijke' gedragsveranderingen zijn. Een leerling was het daar niet mee eens. Hij stelde dat veel muzikanten en kunstenaars pas goed functioneren en creatief zijn onder invloed van alcohol en drugs. Daarom gaat het volgens hem wel degelijk over een aangeleerd gedrag en over leren dus. Graag uw mening hierover. (vraag van vijftigjarige man op www.ikhebeenvraag.be)
Mooie en optimistische omschrijving van het begrip 'leren' die u heeft. Zeker juist voor '(iets) aanleren' (aan of via iemand). Want dat is een leren dat gericht is, dat hoopt op een "relatief duurzame, nieuwe gedragsmogelijkheid". De koppeling van het meer algemene 'leren' aan zo'n uitkomst is minder vanzelfsprekend en levert enkele probleempjes op. 'Leren', zeker 'theoretisch leren' heeft niet altijd iets te maken met gedrag. Het onderscheid leren kennen en zelfs kunnen maken tussen bijvoorbeeld een grote en een kleine bonte specht (twee spechtensoorten die duidelijk van elkaar verschillen); leren en weten dat 1+1 geen drie maar twee is, enzovoort... levert normaal gezien geen nieuwe gedragsmogelijkheden op. Er moet dus, denk ik, een onderscheid gemaakt worden tussen cognitief/kennismatig leren en aanleren (leren met het oog op nieuwe gedragsmogelijkheden). Dan lijkt me het door één van je leerlingen gestelde probleem opgelost. Het gaat dan om aangeleerd , geconditioneerd en soms verslaafd gedrag. Waarmee ik zeker niets gezegd wil hebben over het gebruik van drugs of alcohol, haast ik me hieraan toe te voegen om een nieuwe discussie te voorkomen; er is véél aangeleerd en ook 'geleerd' gedrag dat geconditioneerd is en verslavend werkt.
(oktober 2008)
