Medische experimenten op mensen | Voor, tijdens en na het nazi tijdperk

De medische nazi experimenten op mensen gelden als de absolute gruwel, maar ook zij waren geen geïsoleerd fenomeen, kunnen niet zomaar afgedaan worden als pseudowetenschap. Ze passen in een lange geschiedenis van ontwaarding, ontmenselijking van vijanden, zogenaamde 'onmensen'. Daarop werd geëxperimenteerd omwille van het algemeen belang, de medische vooruitgang, de vooruitgangsideologie.

De gruwel van de nazi experimenten was niet te wijten aan het niveau van de Duitse geneeskunde of medische ethiek. Duitsland, ook nazi-Duitsland, stond in de 1ste helft van de 20ste eeuw aan de wereldtop wat betreft basiswetenschappen, geneeskunde, gezondheidszorg en medische ethiek.

Talloze Duitse artsen grepen enthousiast de kansen aan geboden door het dictatoriale regime. Zij zorgden ervoor dat joodse collega artsen geen 'Ariërs' meer mochten behandelen. Zij dienden tienduizenden aanvragen in om gehandicapte mensen te steriliseren (in totaal werden zo'n 340.000 Duitsers gesteriliseerd). Ze deden ook gedreven mee aan de zogenaamde 'euthanasiecampagne', en selecteerden op het perron van Auschwitz-II (Birkenau) achteloos mensen die nog wat arbeid konden leveren vooraleer vergast te worden.

Van bij het begin van de oorlog, maar veelbetekenend niet eerder (à la guerre comme à la guerre) was het hek van de dam en maakten Duitse artsen gretig gebruik van de oorlogsomstandigheden om doelgericht te experimenteren op 'sowieso veroordeelde' mensen.

Op de radicale gruwel na was dat niet zoveel anders in andere 'beschaafde', sociaaleconomisch hoog ontwikkelde landen. Ook daar werd al voor WO-II druk medisch geëxperimenteerd op wat in de ogen van velen toch maar 'mindermensen' waren: gevangenen, prostituees, landlopers, armen, weeskinderen, stotterende kinderen… Dwangsterilisatie van mentaal gehandicapten gebeurde in heel wat VS-staten lang voor het in Duitsland mocht. Homoseksuelen werden nog in de 2de helft van de 20ste eeuw 'genezen' en tot wanhoop gedreven met elektroshocks, hormonen en castratie.

In 2008 maakte het US Department of Health and Human Services bekend dat 40 tot 65% van de klinische studies van federaal geregelde medische producten in het buitenland gebeurt. Dat percentage ligt ondertussen nog hoger. Minder dan 1% van die experimenten wordt gecontroleerd. Volgens het verslag van dit Department kan het niet anders en zouden te strenge regels de ontwikkeling en aanmaak (én verkoop!) van medicijnen te veel vertragen.

Inleidende tekst voor les met veel beeldmateriaal. Atheneum Ninove, 6de ASO, 25 oktober 2017

(zie ook 'Niets nieuws onder de zon')