Het kan niet alle dagen zondag zijn
Welke dag is nu de eerste van de week, zondag of maandag? Want de ene kalender begint op de ene, de andere op de andere dag (vraag van elfjarige jongeman op www.ikhebeenvraag.be )
De eerste dag van de week is de maandag, antwoordde ik beslist (in mei 2008). Dat heeft te maken met het christelijk scheppingsverhaal. God - moe van al dat scheppen - rustte op de zevende dag, de zondag. Daarom was het ook lang verboden om op zondag te werken en nu nog mag je op zondag in feite je gras niet afrijden of de haag mechanisch snoeien (op zich best een goede zaak, mensen mogen af en toe wel eens even genieten van rust en stilte). De maandag is dus de eerste werkdag en daarmee de eerste dag van de week.
Zo eenvoudig leek me dat, tot iemand me erop wees dat een en ander toch ingewikkelder in elkaar zat. Nader onderzoek leidde tot volgend antwoord.
Raadpleeg je de bijbel, meer bepaald Genesis (het wordings- of scheppingsverhaal), dan raak je er niet goed uit. Want god telt de (scheppings)dagen wel, maar benoemt ze niet. Later als hij op de berg Sinai aan Mozes de tien geboden kenbaar maakt, zit daarin ook het sabbatgebod: gelovigen mogen (zoals god) zes dagen werken, maar moeten (zoals god) de zevende dag rusten en die dag des Heren heiligen, "een sabbatdag voor de Heer. Iedereen die dan werkt moet ter dood gebracht worden", en binnenshuis geen vuur aansteken (Exodus, 35:2-3).
De eerste christenen namen ook dit gebruik van de joden over. In het jaar 321 vaardigde Constantijn, de eerste christelijke Romeinse keizer, een decreet uit dat van de zondag (dag van de zon, die Constantijn vereerde) de officiële Romeinse rustdag maakt. In 367 verordende het Concilie van Laodicea dat christenen de joodse gewoontes niet moeten volgen door (bijvoorbeeld) op de sabbat te rusten; neen, ze moeten die dag werken en doen er beter aan de Dag des Heren, de zondag, te eren en indien mogelijk als christenen te rusten. De zondagsrust niet respecteren tot daaraan toe (niet iedereen had daartoe de mogelijkheid of vrijheid), maar wie zoals joden op sabbat staakt, moet een ketter zijn. In de 19de eeuw stond een groep christenen op, de Zevende-Dags adventisten, die het daar niet mee eens was. Zij vieren de wekelijkse rustdag op zaterdag, de zevende dag van de week.
Het merendeel der christenen bleef de zondag (de dag van de opstanding van Christus, paaszondag) zien als eerste dag van de week. Maar wereldwijde eensgezindheid was er niet, sommige gelovigen en sommige landen gaven toch de voorkeur aan de maandag.
Pas in 1988 werd om redenen van standaardisering internationaal afgesproken de maandag, de eerste werkdag, als eerste dag van de week te beschouwen. De International Organisation for Standardization legde dat vast in de ISO 8601, samen met andere standaardiseringen zoals de schrijfwijze en notulering van data.
(oktober 2009)
