Een ongemakkelijke kritiek (op An Inconvenient Truth)

In deze barre klimaattijden, waarin doortastende maatregelen zich opdringen, kon An Inconvenient Truth van Al Gore niet uitblijven. Ik bekeek het gisteren, en verheugde me erover dat zo'n beroemd en machtig politicus zich voor zo'n goede zaak inzet. Daarnaast verbaasde ik me er ook over dat hij toch zichzelf en zijn politieke ambities zo op de voorgrond blijft plaatsen, eigenlijk politieke munt probeert te slaan uit die goede zaak, en ook betreur ik dat hij in zijn best leerrijke en boeiende uiteenzetting niet altijd even accuraat of betrouwbaar omspringt met de vele gegevens die hij aangereikt kreeg/krijgt van zijn uitgebreid team van medewerkers. 

Zo heeft Gore het over de hittegolf van 2003 in Europa (augustus). In zijn commentaar vermeldt hij 'minstens 35.000 doden', terwijl in beeld de verdacht mooi afgeronde sterftecijfers per land verschijnen (Frankrijk, Italië, Spanje, Nederland, GB, Portugal...), 50.000 in totaal voor wie snel hoofdrekenen kan. Nauwkeurig is anders, zeker als je ook nog eens 'vergeet' te vermelden dat het om schattingen gaat (die 15000 extra doden in Frankrijk zijn volgens Wikipedia - hier blijkbaar de bron van Gore - een schatting van de grootste Franse of Parijse begrafenisondernemer) en ook dat bijna alle mensen die in die periode in overtal stierven hoogbejaard waren (ouder dan 80), wat het natuurlijk niet minder erg of bedreigend maakt, maar wel vermeld had mogen worden. Ook het kaartje van Europa dat Al Gore zonder enige verklaring aanbiedt, met een rood oplichtend Frankrijk, kaartje dat terug te vinden is op de Engelse en Nederlandse Wikipedia ('hittegolf 2003'), wordt slecht geduid. Eigenlijk toont het niet de sterfgevallen of zo, maar de ongewone toename van temperatuur tijdens de hittegolf; van nul tot enkele graden meer, van blauw naar rood en tenslotte zwart. Het felrood gekleurde Frankrijk steekt schril af tegen het zwart-witte Italië waar nochtans meer slachtoffers gevallen zijn. Mogelijk vooral in en rond de Alpen, want die zijn gitzwart. Onduidelijk tot misleidend. Voer voor mensen die milieu-activisten een pad in de korf willen zetten, alles of veel willen afdoen als 'overdreven' of 'een complot'. Dergelijke onjuistheden en onvolledigheid kunnen Al Gore's krachtige boodschap ontkrachten (cf. vertel geen onwaarheden over de jodenuitroeiing of over de evolutietheorie). 

Later in zijn uiteenzetting toont Gore nog een wereldkaart met daarop gecondenseerd zes maanden opnames van wereldwijde stadsverlichting en bosbranden. Zonder verdere uitleg of verklaring zie je Noord-Amerika en Europa fel wit oplichten - die stadsverlichting, en het zuidelijk halfrond fel rood bosbranden. Het spreekt voor zich (denk ik) dat de satellietfoto's gemaakt zijn tijdens de winterperiode in het noordelijke halfrond. 

Storend is ook hoe de bijna constant in beeld zijnde Al Gore bijna van de ene in het andere luchtvervuilende Jet stapt om zijn boodschap wereldwijd uit te dragen. Had hij die film niet wat eerder kunnen maken en/of wat vaker laten vertonen? 

Om de toehoorders/kijkers/kiezers/milieu-volgelingen niet al te zeer voor het hoofd te stoten zwijgt Al Gore ook over de voorbije en ook nog voortdurende uitbuiting van de Derde Wereld, iets wat nog altijd van groot belang is voor de huidige en toekomstige milieuproblematiek. 

Waarschijnlijk om dezelfde reden rept Gore ook met geen woord over een van de allergrootste milieuvervuilende factoren : de bio-industrie; het feit dat we met zijn velen veel te veel vlees eten en daarvoor een spiegelwereld van grootschalig dierenleed en vervuiling in leven blijven houden door massaal plantaardig voedsel om te zetten in heel wat minder dierlijk vreten.

Al Gore verwijst om zijn argumenten kracht bij te zetten ook uitvoerig naar een uitspraak van Winston Churchill uit de jaren 1930. 

"The era of procrastination, of half-measures, of soothing and baffling expedients, of delays, is coming to its close. In its place we are entering a period of consequences." 

Gore duidt het citaat niet en laat uitschijnen (of denkt?) dat Churchill hiermee doelde op de dringende noodzaak om iets aan de milieuvervuiling te doen. Dat leek me niet alleen bijzonder anachronistisch maar ook volkomen onverwacht van iemand als Churchill. 

Churchill heeft het natuurlijk over nazi-Duitsland en de zinsnede komt uit zijn interventie op 12 november 1936 in het House of Commons naar aanleiding van een amendement dat hij had ingediend over de steeds duidelijker wordende dreiging van nazi-Duitsland. Churchill wijst (zoals twee jaar voordien) op de krasse herbewapening van Duitsland nadat "Herr Hitler" aan de macht gekomen is; dat de Britse en Franse defensie-inspanningen daar niet tegen opwegen en dat er dringend nood is aan een uitgebreider Europees standpunt (onder de toehoorders ook Neville Chamberlain die een kleine twee jaar later in München, samen met andere Europese leiders, een knieval zal doen voor Herr Hitler). Zie eventueel: http://en.wikiquote.org/wiki/Winston_Churchill 

Een iets vollediger citaat: 

Owing to past neglect, in the face of the plainest warnings, we have now entered upon a period of danger greater than has befallen Britain since the U-boat campaign was crushed; perhaps, indeed, it is a more grievous period than that, because at that time, at least, we were possessed of the means of securing ourselves and of defeating that campaign. Now we have no such assurance. The era of procrastination, of half measures, of soothing and baffling expedients, of delays, is coming to its close. In its place, we are entering a period of consequences. We have entered a period in which for more than a year, or a year and a half, the considerable preparations which are now on foot in Britain will not, as the Minister clearly showed, yield results which can be effective in actual fighting strength; while during this very period, Germany may well reach the culminating point of her gigantic military preparations, and be forced by financial and economic stringency, to contemplate a sharp decline, or perhaps some other exit from her difficulties. 

Er zitten helaas nog wel meer haken en ogen aan het nochtans zo verdienstelijke An Inconvenient Truth. Ik hou me aanbevolen. 

Gepubliceerd in De Groene Belg op 19 december 2009